Umorzenie długu przez wierzyciela może być dla dłużnika ulgą i szansą na odzyskanie stabilności finansowej. Jednak, oprócz korzyści finansowych, umorzenie długu może również prowadzić do pewnych konsekwencji podatkowych, o których warto wiedzieć. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej temu zagadnieniu i omówimy, jakie konsekwencje podatkowe mogą wystąpić w przypadku zwolenenia z długu przez wierzyciela.
Umorzenie długu – co to takiego?
Umorzenie długu to instytucja uregulowana w art. 508 Kodeksu cywilnego, który mówi, że zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Z treści przepisu wynika, że zwolnienie z długu dochodzi do skutku jako umowa pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem. Nie może być ono dokonane przez umowę z osobą trzecią ani w umowie na rzecz osoby trzeciej. Oświadczenie wierzyciela musi bowiem zostać przyjęte (zaakceptowane) przez dłużnika. Towarzyszy więc mu także oświadczenie dłużnika o przyjęciu zwolnienia. Przepisy nie stawiają wymagań formalnych dotyczących umowy zwolnienia z długu. Możliwe jest więc zawarcie jej także ustnie, a nawet w sposób dorozumiany (G. Sikorski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, LEX/el. 2024, art. 508).
Umorzenie długu poza postępowaniami upadłościowymi oraz restrukturyzacyjnymi a podatek dochodowy
W rozumieniu przepisów art. 7 ust. 1 ustawy o CIT, Z art. 7 ust. 1 przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W kontekście umorzenia długu, wspomniany dług można traktować jako wzbogacenie się dłużnika. Kwota umorzonego zobowiązania jest bowiem przychodem do opodatkowania. Dłużnik zatem będzie musiał liczyć się z tym, że za uzyskane przysporzenie majątkowe będzie musiał zapłacić podatek dochodowy.
Umorzenie długu w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym – skutki dla dłużnika
Jeśli zwolnienie z długu nastąpiło w postępowaniu restrukturyzacyjnym lub upadłościowym, do przychodów nie zalicza się kwoty stanowiącej równowartość umorzonej wierzytelności. Tym samym, umorzenie zobowiązań z uwagi na postępowania upadłościowe i restrukturyzacyjne nie spowoduje konieczności naliczenia i zapłaty podatku dochodowego przez dłużnika.
Umorzenie długu w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym – skutki dla wierzyciela
W rozumieniu art. 23 ust 1 pkt 40) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów umorzonych pożyczek, jeżeli ich umorzenie nie jest związane z postępowaniem restrukturyzacyjnym lub postępowaniem upadłościowym. Z uwagi na powyższe, jeśli wierzyciel umarza dług w postępowaniu upadłościowym lub restrukturyzacyjnym, to umorzoną wierzytelność może „wrzucić w koszty” swojej działalności gospodarczej.
Czy umorzenie zobowiązania w postępowaniu restrukturyzacyjnym jest korzystne dla wierzyciela?
Tak. Dzięki umorzeniu w tym postępowaniu, wierzyciel, co do zasady, otrzyma wyższe zaspokojenie należności niż w egzekucji komorniczej lub upadłości czy też możliwość wrzucenia w koszty umorzonych zobowiązań.
Kiedy nie można zwolnić z długu?
Podkreślenia wymaga fakt, iż zgodnie z polskim ustawodawstwem, wierzyciel nie może zwolnić długu powstałego na podstawie:
- prawa pierwokupu,
- prawa odkupu,
- prawa dożywocia.
Podsumowanie
Umorzenie długu przez wierzyciela może być korzystne dla dłużnika, ale może również prowadzić do konsekwencji podatkowych, których warto być świadomym. Dlatego przed podjęciem decyzji o umorzeniu długu zaleca się skonsultowanie się z doświadczonym w tych kwestiach pełnomocnikiem, który pomoże w zrozumieniu przepisów podatkowych i minimalizacji ewentualnych konsekwencji podatkowych.